MONTAGU, JOHN (Earl of SANDWİCH); A Voyage Round the Mediterranean in Years 1738-1739;
Londra, 1799.
Kitaptan Osmanlıların etnik kompozisyonuyla ilgi bazı notlar almışım. Esere yazarın John Cook tarafından yazılmış yaşam hikâyesi de eklenmiş. Yazar, diplomat. 1736-65 arası diplomatik yazışmaları da yayımlanmış.
Yazar Türk köylüleri kötülüyor. Onları kültürsüz ve barbar buluyor. Buna karşılık Türkmenleri çok övüyor. Bunlar “cömert, sevimli ve himayesine giren dertlilere karşı koruyucu” olarak buluyor.(s.202) Türkmen kadınlarını da çok övüyor (Lady Montagu gibi). “Kadınları arasında, hatlarının düzgünlüğü ve derilerinin inceliği ile bütün başka ülkelerin kadınlarını geçen en mükemmel güzellikler bulunuyor.” (s. 202) Birçok aşiretlere ayrılıyorlar; fakat hepsi birden. “Türkmen ağası” aracılığıyla sultana bağlanıyorlar. Rumlar kabiliyetli, canlı; fakat “yağcı, adi ve hain”ler. (203) Yahudiler de çok zengin ve İstanbul’da bu zenginliğin tadını çıkarıyorlar. Fakat hor görülüyorlar. (s. 203)
Eserde Patrona isyanına ait bilgiler de var. Patrona önce levent olmuş. Vice-Amiral gemisinde isyan çıkarmış. Sonra Nissa’da yeniçeri olmuş. İbrahim Paşa’nın damadı Kaptan Paşa ihtiraslarına yenilince, bir serseri (‘common vagabond’) olan Patrona ile ilişki kuruyor! Daha önce de bir isyana karışan (Sarı Mehmet Paşa’ya karşı) Patrona’yı hapisten çıkarmış! (s.225-230)
TANER TİMUR TARİH 